criteriumgerichte

Criteriumgerichte is een Nederlandse term die een benadering, besluit of evaluatie beschrijft die is gebaseerd op vooraf vastgestelde criteria. Het concept wordt op diverse terreinen toegepast, zoals onderwijs, inkoop, kwaliteitszorg en beleidsevaluatie. Het doel van een criteriumgerichte aanpak is transparantie, vergelijkbaarheid en reproduceerbaarheid van besluiten of beoordelingen.

Hoe het werkt: bij een criteriumgerichte aanpak worden de criteria expliciet gedefinieerd, meetbare indicatoren vastgesteld en een beoordelingssysteem of een beoordelingskader toegepast. Besluiten of beoordelingen moeten daardoor te controleren en te herleiden zijn tot de vastgestelde criteria. Goede criteria zijn relevant, volledig, eenduidig en toetsbaar, en vaak worden ze ondersteund door een scoringrubriek of beoordelingsschaal om consistentie te waarborgen.

Toepassingen: in het onderwijs wordt criterion-based assessment gebruikt om prestaties te toetsen aan leerdoelen met rubricering. In de inkoop en aanbesteding worden criteria-gebaseerde aanbestedingen gebruikt om aanbiedingen op basis van vooraf bepaalde eisen te vergelijken. In personeelsselectie, projectbeheer en beleidsevaluatie speelt criteriongericht beoordelen een rol bij toewijzing van middelen of evaluatie van resultaten. In onderzoek is het gebruik van inclusie- en exclusiecriteria kenmerkend voor systematische reviews.

Voordelen en nadelen: de belangrijkste voordelen zijn transparantie, eerlijkheid, en consistente besluitvorming. Nadelen kunnen rigiditeit, een verzwakte aandacht voor context en de kans op “gaming” van criteria zijn. Een zorgvuldige ontwikkeling van criteria, betrokken stakeholders en regelmatige herziening zijn cruciaal voor effectiviteit.

Zie ook: criteria, beoordelingsrubriek, benchmarking, inclusie- en exclusiecriteria.