contingentiebenadering

De contingentiebenadering is een theorie in de organisatie- en managementwetenschap die stelt dat de effectiviteit van een organisatie afhangt van de afstemming tussen structurele kenmerken en de contingenties van de omgeving en de organisatie zelf. Volgens deze benadering bestaat er geen universeel beste manier van organiseren; wat werkt, hangt af van factoren zoals technologie, grootte, differentiatie, onzekerheid en strategische doelstellingen.

Historisch gezien ontwikkelde de contingentiebenadering zich in de jaren zestig en zeventig, met bijdragen van onder meer Lawrence en Lorsch, Woodward en Burns en Stalker. Een kernidee is de notie van 'fit' of congruentie: de organisatiestructuur moet aansluiten bij de contingenties. Voor routinematige productie in een stabiele omgeving past vaak een meer mechanistische, hiërarchische structuur; bij innovatie en hoge onzekerheid past eerder een organische structuur met minder centralisatie en meer flexibiliteit in communicatie.

In de praktijk vertaalt dit zich naar afwegingen over technologie, omgeving, grootte en differentiatie/integratie tussen afdelingen. De keuze voor centralisatie, formaliteit en standaardisatie wordt afgewogen tegen flexibiliteit, autonomie en informele communicatie, afhankelijk van de specifieke situatie.

Kritiek en beperkingen omvatten onder meer de moeilijkheid om contingenties te meten, de kans op determinisme en de veronderstelling van stabiele omstandigheden in een dynamische context. Desondanks blijft de contingentiebenadering invloedrijk in organisatieontwerp en veranderingsprocessen, en zij vormt een belangrijke basis voor concepten zoals Mintzberg’s configuraties, waarin verschillende structurele patronen worden gekoppeld aan omgevings- en strategiecondities.