calibratieafhankelijk

Calibratieafhankelijk is een term uit de metrologie die aangeeft dat een meetresultaat of een meeteigenschap afhankelijk is van de calibratie die op het instrument is toegepast. In de praktijk betekent dit dat de betrouwbaarheid, offset, gain en lineairiteit van de meting kunnen variëren afhankelijk van de gebruikte kalibratiemethode, referentiestandaard en de tijd sinds de laatste kalibratie. Zonder recente calibratie kunnen resultaten minder betrouwbaar zijn of onderhevig aan grotere onzekerheid.

Oorzaken van calibratieafhankelijkheid zijn onder meer kalibratiedrift, veranderingen in omgevingscondities zoals temperatuur en vocht, veroudering van sensoren en slijtage van onderdelen, en variaties in het meetbereik. Ook updates aan de instrumentfirmware of wijzigingen in referentiematerialen kunnen de calibratie beïnvloeden. Daarnaast kan verschillende kalibratiemethoden leiden tot verschillende modelkeuzes die de uitkomsten beïnvloeden.

Gevolgen en beheersmaatregelen: meetresultaten kunnen biased raken als de calibratie niet representatief is voor de actuele toestand. Het vereist traceerbare kalibraties, duidelijke documentatie van referenties en calibratieparameters, en een vastgesteld kalibratieinterval. Om calibratieafhankelijkheid te beheersen, kunnen driftcompensatie, calibratiemodellen en automatische of regelmatige herkalibratie worden toegepast, samen met een uitgebreide onzekerheidsanalyse die calibratieonzekerheid meeneemt.

Voorbeelden: een digitale weegschaal die bij temperatuurveranderingen een veranderende offset vertoont; een sensor die herkalibratie vereist na firmwarewijzigingen; een meetinstrument dat in verschillende omstandigheden verschillende kalibraties nodig heeft. Zie ook calibratie, metrologie, traceerbaarheid, meetonzekerheid, drift.