buitenluchtkwaliteit

Buitenluchtkwaliteit verwijst naar de toestand van de lucht buiten. Ze wordt bepaald door concentraties van verontreinigende stoffen en door weersomstandigheden die die stoffen beïnvloeden. Een goede buitenluchtkwaliteit is belangrijk voor de gezondheid van mensen, dieren en ecosystemen.

Belangrijke verontreinigende stoffen zijn fijn stof (PM2.5 en PM10), stikstofoxiden (NOx), ozon (O3), zwaveldioxide (SO2), koolmonoxide (CO) en vluchtige organische stoffen (VOCs). Langdurige blootstelling aan hoge niveaus verhoogt het risico op hart- en longaandoeningen en kan de levensverwachting verkorten.

Metingen en normen: meetnetwerken zetten meetstations in stedelijke en landelijke omgevingen in, en leveren gegevens uitgedrukt in µg/m³ (of ppb voor sommige gassen). Overheden publiceren dag- en jaarwaarden en gezondheidswaarschuwingen. Internationale richtlijnen van de WHO en Europese EU-regelgeving vormen referentie voor beleid.

Oorzaken en variatie: Verontreiniging komt vooral door verkeer, industrie en verwarmingsbronnen, maar ook door natuurlijke factoren zoals stof en bosbrandrook. Stedelijke gebieden kennen doorgaans hogere concentraties dan landelijk gebied. De samenstelling en hoogte van de vervuiling veranderen met seizoen, wind en temperatuur.

Beleid en maatregelen: Overheden stimuleren schonere transportmiddelen, betere industriemaatregelen en emissiereductie bij verwarming. Publieke waarschuwingen bij slechte luchtkwaliteit helpen burgers en kwetsbare groepen. Investeringen in groen, monitoring, en transparante informatie dragen bij aan verbeteringen op de lange termijn.

Individuen kunnen blootstelling verminderen door actuele luchtkwaliteitsverwachtingen te controleren, activiteiten te plannen op momenten met betere luchtkwaliteit en buitenwerk of sport te beperken bij piekperioden. Thuis kan binnenlucht worden gezuiverd en ramen tijdelijk gesloten tijdens hoge vervuiling.