bruiksvoorbeelden

Bruiksvoorbeelden zijn zinnen die laten zien hoe een woord of uitdrukking in de praktijk wordt gebruikt. Zij dienen om de betekenis, grammaticale functie, collocaties en het register van een woord te illustreren. In lexicografie en taalleerzorg vormen bruiksvoorbeelden een kernonderdeel van definities en grammaticale uitleg. Ze helpen lezers en leerlingen te begrijpen hoe een woord in verschillende contexten presteert.

Bronnen voor bruiksvoorbeelden variëren van grote corpora en woordenboeken tot literaire teksten, toespraken en leerlingmateriaal. In digitale lexicografie worden vaak automatische of handmatig geselecteerde zinnen gebruikt, soms met annotaties zoals deel van spraak, tijd of negatie. Het doel is een representatieve selectie die de belangrijkste betekenissen en het gebruik van het woord laat zien.

Kwaliteitscriteria omvatten representativiteit, actuele taalpraktijk en duidelijkheid. Voorbeelden moeten niet te zeldzaam of te obscuur zijn en mogen geen ongepaste context bevatten. Bruiksvoorbeelden kunnen verschillen per doelgroep: taalexperts vereisen precieze labels; taalstudenten profiteren van heldere, concrete zinnen.

Beperkingen bestaan doordat voorbeelden slechts een momentane context weergeven en geen volledige variatie van gebruik tonen. Daarom worden bruiksvoorbeelden vaak aangevuld met toelichtingen, grammaticale aanduidingen en, waar mogelijk, meerdere zinnen. In onderwijs en lexicografie dragen ze bij aan een nuancering van woordbetekenissen en aan betere leermogelijkheden.