bruikbaarheidsanalyse

Bruikbaarheidsanalyse is een systematische evaluatie van de bruikbaarheid en nuttigheid van een product, dienst of proces voor de beoogde gebruikers. Het doel is vast te stellen hoe gemakkelijk en effectief gebruikers hun taken kunnen voltooien en in hoeverre het resultaat aansluit bij hun behoeften en verwachtingen. De analyse tekent zich vaak af als onderdeel van gebruiksgericht ontwerp, productontwikkeling en evaluatie van dienstverlening.

De scope van bruikbaarheidsanalyse omvat doorgaans gebruikerservaring, efficiëntie, foutenkans en tevredenheid, evenals de praktische toepasbaarheid in operationele contexten. Uitkomsten helpen bij ontwerpbeslissingen, prioritering van vereisten en het identificeren van knelpunten die de acceptatie of adoptie kunnen belemmeren. Het resultaat is meestal een bruikbaarheidsrapport met concrete aanbevelingen en eventuele risico’s.

Methoden die bij bruikbaarheidsanalyse worden ingezet variëren afhankelijk van de context. Veelgebruikte benaderingen zijn gebruikersonderzoeken (observaties, interviews, enquêtes), taakanalyses, prototypes en usability testing, heuristische evaluatie en cognitieve walkthroughs. Metingen kunnen bestaan uit effectiviteit, efficiëntie, foutenpercentages, tijd tot voltooide taken en gebruikerstevredenheid. Een iteratieve aanpak is gangbaar: analyse en aanbevelingen leiden tot aanpassingen, gevolgd door herhaalde evaluaties.

Bruikbaarheidsanalyse is niet hetzelfde als haalbaarheidsanalyse (faalbaarheid); zij vullen elkaar aan in diverse projecten. Terwijl bruikbaarheidsanalyse kijkt naar de gebruikerswaarde en praktische uitvoerbaarheid, richt haalbaarheidsanalyse zich op technische en economische haalbaarheid. Beperkingen omvatten subjectiviteit, beperkte representativiteit van gebruikers en benodigde middelen voor uitgebreide evaluaties.