bodembewegingen

Bodembewegingen is een verzamelnaam voor bewegingen van bodem en onderliggende gesteente die plaatsvinden aan of nabij het aardoppervlak en de stabiliteit van grond, gebouwen en infrastructuur kunnen beïnvloeden. Ze komen voor in alle soorten bodems en reliëfs en kunnen variëren van zeer langzame verschuivingen tot plotselinge en risicovolle gebeurtenissen.

Veelvoorkomende vormen zijn bodemkruip, aardverschuivingen en verzakkingen. Bodemkruip is een uiterst langzame horizontale en verticale verschuiving van de bodem. Aardverschuivingen bestaan uit snelle, vaak-landschapveranderende bewegingen van gesteente en aarde langs flauwe of steile vlakken. Verzakkingen ontstaan wanneer water, last of verzwakking van de ondergrond leidt tot insijpling en beklemming van structuren. Bij aardbevingen kan liquefactie optreden, waarbij de bodem tijdelijk verliest zijn draagkracht en plaatsvindt vloeibaarke beweging. Ook vorst-dooicycli en erosie kunnen bijdragen aan vertienvoudigde of onregelmatige verplaatsingen.

Oorzaken zijn onder meer variaties in waterdruk en vochtgehalte, biologisch en minerale samenstelling van de bodem, spanningen in de ondergrond, temperatuurswisselingen, en wisselende belasting door bebouwing of infrastructuur. Menselijke factoren zoals drainage, ontgraving, bodembelasting, ontwatering en zware bouwwerkzaamheden kunnen bodembewegingen verergeren.

Impacten zijn onder andere schade aan funderingen, muren, wegen, leidingen en landbouwpercelen, evenals risico voor veiligheid en continuïteit van infrastructuur. Monitoring en mitigatie omvatten geotechnische onderzoeken, monitoring van waterdruk en bewegingen (inclinometers, piezometers, GNSS, InSAR), drainageverbetering, versteviging van taluds en aangepaste bodemverbetering of verdichteken. Risk management en ruimtelijke planning dragen bij aan het voorkomen van onveilige situaties.