bijvoeglijknaamwoord

Bijvoeglijknaamwoord is een woordsoort die een zelfstandig naamwoord beschrijft of specificeert. In het Nederlands wordt het meestal voorafgaand aan het zelfstandig naamwoord geplaatst en geeft het eigenschappen zoals grootte, kleur of afkomst. Voorbeelden zijn: grote auto, blauwe lucht, voormalig kampioen. Een bijvoeglijknaamwoord kan ook predicatief voorkomen, achter een koppelwerkwoord als zijn, worden of blijven, bijvoorbeeld: De lucht is blauw.

Een belangrijk onderscheid is tussen attributieve en predicatieve positie. Attribuutief betekent dat het bij het zelfstandig naamwoord staat (voor de auto). Predicatief betekent dat het na een koppelwerkwoord staat (de auto is snel). In beide gevallen stemt het bijvoeglijk naamwoord vaak mee met het woord dat het beschrijft.

Inflectie en concordantie. Bijvoeglijke naamwoorden stemmen in het Nederlands in de regel mee met getal en bepaaldheid van het zelfstandig naamwoord. In veel voorkomende constructies krijgt het bijvoeglijk naamwoord een -e-uitgang, bijvoorbeeld: de grote auto, het grote huis, de grote auto’s, een grote auto. Er zijn verschillen tussen sterk en zwak inflectiepatroon; de zwakke vorm (meestal -e) verschijnt vaker wanneer het woord voorafgegaan wordt door een bepaald lidwoord of andere aanwijzende determiners. De sterke vorm komt voor in minder gespecificeerde, enkelvoudige situaties, afhankelijk van het determineren van het noun.

Vormen en vergelijking. De meeste bijvoeglijke naamwoorden vormen een vergrotende trap met -er en overtreffende trap met -st (bijvoorbeeld groot, groter, grootst). Onregelmatige vormen bestaan voor enkele woorden, zoals goed, beter, best. Sommige bijvoeglijke naamwoorden veranderen niet veel in vergelijking, maar andere krijgen speciale vormen of uitzonderingen. Bijv. mooi, mooier, mooiste; slecht, slechter, slechtst.

Zie ook: Nederlandse grammatica, adjektief, adjectief.