bijvoegelijke

Bijvoegelijke is de term die in de Nederlandse grammatica wordt gebruikt voor het gebied van bijvoegelijke vorm van een bijvoegelijk woord die een zelfstandig naamwoord direct voorafgaat. In alledaagse termen gaat het om het bijvoeglijk naamwoord dat een naamwoord in een woordgroep modificeert, zoals in voorbeelden als “een mooie bloem” of “de lange straat.” Het tegenovergestelde gebruik is predicatief: een bijvoeglijk woord staat dan achter een koppelwerkwoord en beschrijft het onderwerp, bijvoorbeeld “De bloem is mooi” of “De straat is lang.”

In het algemeen stemt een bijvoegelijk naamwoord qua getal en soort overeen met het zelfstandig naamwoord waar het bij hoort. In de praktijk komt het vaak met een -e-einde terecht in veel voorkomende contexten: na bepaalde lidwoorden (de/het) of bij meervoud, en in veel onbepaalde enkelvoudige contexten; de exacte vorm kan echter per adjectief en context variëren. De belangrijkste regel is dat het bijvoeglijk naamwoord prominent vóór het noun staat en daarmee een adjectieve functie vervult die de betekenis van het zelfstandig naamwoord specificeert.

Een belangrijk verschil met het predicatieve gebruik is de grammaticale vorm: bij predicatieve adjectives blijven de eindletters vaak onveranderd of volgen andere regels, omdat ze niet direct vóór het zelfstandig naamwoord staan maar achter een koppelwerkwoord.

Het begrip “bijvoegelijke” komt vooral voor in descriptieve grammatica en taalkundige beschouwingen. In het dagelijks taalgebruik is de gangbare term “bijvoegelijk naamwoord” gebruikelijker dan de losse vorm “bijvoegelijke.” See also: bijvoeglijk naamwoord, predicatief.