bibliotheektechnologie

Bibliotheektechnologie verwijst naar de combinatie van technologieën, systemen en processen die bibliotheken gebruiken om collecties te beschrijven, beheren en aan gebruikers beschikbaar te stellen. Tot de kern behoren integrale bibliotheeksystemen, metadata-standaarden en tools voor toegang en dienstverlening.

Belangrijke technologieën en componenten zijn onder meer een geïntegreerd bibliotheeksysteem (ILS) voor catalogiseren, uitleen en inkoop; discovery- of search-layer voor gebruikerszoekopdrachten; digital asset management voor beeld- en geluidsmateriaal; en RFID- en self-checkout-technologie voor gestroomlijnde uitleen en beveiliging.

Bij digitale bibliotheken en e-resources gaat het om licenties, authenticatie en toegangsbeheer (bijv. OpenAthens, EZproxy), remote access, en digitalisering van collecties, inclusief OCR en full-text zoekmogelijkheden.

De gebruikerservaring wordt versterkt met responsive webportals, mobiele apps, discovery-layers, chatbots en virtuele referentie. Interoperabiliteit is essentieel, vaak via standaarden en API's.

Belangrijke metadata-standaarden zijn MARC, Dublin Core, MODS en METS; voor e-boeken en metadata uit leveranciers: ONIX. Interoperabiliteit en hergebruik van data worden ondersteund door OAI-PMH, REST-API's en Linked Data.

Trends omvatten open source platforms zoals Koha en Evergreen, cloud-gebaseerde diensten, open data, linked data en semantic web. Uitdagingen zijn copyright en licenties, privacy en GDPR, digital preservation, toegankelijkheid (WCAG), budgettaire druk en skilled staff.

Bibliotheektechnologie vereist samenwerking tussen bibliothecarissen, IT-professionals en leveranciers. Beheer omvat implementatie, training, data governance en evaluatie van gebruiksanalyses voor serviceverbetering.

Samengevat ondersteunt bibliotheektechnologie de toegang tot informatie, efficiënte collectie- en dienstverleningen, en de digitale transformatie van bibliotheken.