bewegingsverschijnselen

Bewegingsverschijnselen is een breed begrip dat verwijst naar afwijkingen in het bewegen die kunnen worden waargenomen bij mensen. Ze kunnen voortkomen uit storingen in het zenuwstelsel, de zenuwen naar de spieren of de spieren zelf, en kunnen zowel onwillekeurig als doelbewust uitgevoerd bewegingspatronen betreffen. De verschijnselen kunnen tijdelijk of chronisch zijn en variëren in aard, ernst en snelheid.

In de medische literatuur worden vaak verschillende categorieën onderscheiden. Tremor is trillen of beven meestal in rust of bij beweging. Chorea verwijst naar onregelmatige, vloeiende en ongecontroleerde bewegingen. Dystonie zorgt voor ongewenste spiersamentrekkingen met abnormale houdingen of draaiingen. Athetose is langzamere, kronkelende bewegingen, vaak in vingers of tenen. Myoclonus zijn plotselinge korte samentrekkingen. Tics zijn snelle, herhaalde en stereotypische bewegingen of geluiden. Stereotypieën en ballistische bewegingen beschrijven herhaalde, samenhangende bewegingen of plotselinge krachtige bewegingen. Naast deze categorisaties kunnen verschijnselen ook bestaan uit bradykinesie (langzamer bewegen) en rigiditeit, die vaak voorkomen bij aandoeningen zoals parkinsonisme maar niet altijd zelfstandig als bewegingstoonbeeld gezien worden.

Oorzaken van bewegingsverschijnselen zijn divers en variëren van primaire neurologische ziekten (bijv. Parkinson, Huntington, dystonie) tot secundaire oorzaken zoals medicijnbijwerkingen (bijvoorbeeld antipsychotica), metabolische stoornissen, stofwisselingsaandoeningen, beroertes of ontstekingen. Het klinische beeld wordt meestal aangevuld met video-observatie, neurologisch onderzoek, indien nodig EMG, en beeldvorming om de onderliggende oorzaak te identificeren.

Behandeling richt zich op de oorzaak en op symptoomgericht beheer. Dit kan bestaan uit medicatie aanpassingen, botuline-toxine bij focal dystonie, fysiotherapie, en in sommige gevallen diepe hersenstimulatie. Door een combinatie van beoordeling en individuele afstemming kunnen bewegingsverschijnselen vaak beter bestuurd worden.