beschikkingsrecht

Beschikkingsrecht is het juridische recht om over een goed te beschikken. Het omvat de bevoegdheid om beslissingen te nemen over het gebruik, de vervreemding (bijv. verkoop of schenking) en het opleggen of verwijderen van lasten op het goed. In de meeste gevallen ligt dit recht bij de eigenaar, maar het kan ook aan anderen zijn toegekend door overeenkomst of wet, zoals aan een bewindvoerder, trustee, bewaker of pandhouder. Beschikking is daarmee onderscheiden van bezit (de feitelijke macht over een goed) en eigendom (het feitelijke en juridische rechtenpakket dat bij een goed hoort).

Wat beschikkingsrecht inhoudt, hangt af van de omstandigheden en de relatie tot derdenrechten. Het omvat doorgaans de bevoegdheid om te verkopen, te leveren, te schenken, te verhuren voor een bepaalde termijn en om zekerheidsrechten zoals hypotheek of pand te vestigen of op te heffen. Die bevoegdheden kunnen worden beperkt door wettelijke regels of door rechten van derden, zoals vruchtgebruikers, huurders, of schuldeisers met gevestigde beschikkingsbeperkingen.

Een overdracht van eigendom gaat normaliter samen met een overdracht van beschikkingsrecht, zodat de nieuwe eigenaar over het goed kan beslissen. Bij beperkingen door bijvoorbeeld hypotheek, beslag of een faillissements- of bewindregeling blijft de beschikkingsvrijheid van de eigenaar beperkt en geldt een prioriteit van de rechten van derden of de curator.

Het begrip beschikkingsrecht vindt toepassing bij zowel stoffelijke goederen als bij bepaalde rechten. Het biedt een kader om te begrijpen wie in welke mate beslissingen over een goed mag nemen en in hoeverre die beslissingen kunnen worden beperkt door andere rechten of regels.

---