berekeningsvermogen

Berekeningsvermogen is de capaciteit van een systeem om berekeningen uit te voeren. In de informatica verwijst de term meestal naar de hoeveelheid werk die een computer, apparaat of algoritme per tijdseenheid kan verrichten. In het Nederlands wordt ook wel gesproken van rekenkracht of rekenvermogen.

Hiertoe worden vaak meeteenheden als FLOPS gebruikt, oftewel floating point operations per seconde, uitgedrukt in giga-, tera- of petaFLOPS. In de praktijk ligt de sustained (duurzame) prestatie meestal lager dan de theoretische piek, vanwege factoren zoals geheugenbandbreedte, caching en de mate van parallelisatie van de software.

De belangrijkste factoren die het berekeningsvermogen bepalen zijn hardware en software. Hardware omvat de architectuur en snelheid van centrales (CPU) en grafische processors (GPU), alsook accelerators zoals FPGA’s en ASIC’s, plus geheugen en onderlinge verbindingen. Software speelt een cruciale rol: algoritmekeuzes, implementatie en compileroptimalisatie beïnvloeden hoeveel van het beschikbare vermogen effectief wordt benut. Accelerators kunnen het berekeningsvermogen aanzienlijk verhogen, vooral bij parallelle taken zoals matrixberekeningen en neurale netwerken.

Voorbeelden: consumentencomputers leveren doorgaans tientallen tot honderden gigaFLOPS aan rekenvermogen; moderne grafische kaarten halen teraflops; hedendaagse topcomputers meten hun capaciteit vaak in exaFLOPS, afhankelijk van de workload.

Toepassingen bevinden zich in wetenschappelijke simulaties, data-analyse, kunstmatige intelligentie en andere data-intensieve domeinen. Belangrijke aandachtspunten zijn energieverbruik en warmteontwikkeling, aangezien toegenomen berekeningsvermogen vaak samengaat met hogere belasting van stroom en koeling.

Zie ook: rekenkracht, verwerkingsvermogen, FLOPS.