belirlenmek

Belirlenmek, Türkçe’de belirlemek fiilinin edilgen (pasif) yapısına sahip bir fiildir. Bir şeyin kimin veya hangi süreçler tarafından belirleneceği bilgisini ifade eder ve öznenin kendi başına karar verme faaliyetinden çok, bir süreç içinde ya da bir başkası tarafından saptanması durumunu anlatır. Genelde resmî, teknik ve bilimsel bağlamlarda kullanılır; kararlar, tarihler, ölçütler ve kriterler gibi unsurların belirlenme sürecini betimler.

Yapısal olarak belirl- köküne eklenen -len- pasif eki ile oluşur ve -mek fiil ekiyle birleşir. Çekimi belirlenecek, belirlendi, belirlenecek, belirlendiği gibi zaman ve kiplerle gerçekleşir. Olumsuz ve soru formlarında da belirlenmiyor, belirlenmiyor mu, belirlenecek mi gibi yapılar kullanılır.

Kullanım alanları arasında planlama, hukuk ve kamu politikaları, bilimsel çalışmalar ve idari süreçler bulunur. Örnekler: “Toplantının başlangıç saati şu anda belirlenmektedir.”; “Kriterler henüz belirlenmemiştir.”; “Proje kapsamı ilerleyen aşamalarda belirlenecek.” Bu yapı, süreci vurgular ve karar ya da tanımlamanın hangi aşamada olduğunu ifade eder.

İlgili kavramlar arasında belirleme (belirlenme), tespit etmek ve saptamak bulunur. Belirlenmek kökünden türeyen türevler, yazı dilinde sıklıkla karşılaşılan kavramlardır ve belirlilik ile belirlenebilirlikle ilgili kullanımlarda yer alır.