bekostigingsprincipes

Bekostigingsprincipes verwijzen naar de normen die bepalen hoe zorgkosten worden vergoed en hoe de financiering van zorgorganisaties en zorgverleners is vormgegeven. Ze geven invulling aan wie betaalt, wie risico draagt en welke prikkels er bestaan om zorg toegankelijk, betaalbaar en van voldoende kwaliteit te leveren. De principes dienen als leidraad bij het ontwerpen van betaalmodellen voor onder meer huisartszorg, ziekenhuiszorg, langdurige zorg en geneesmiddelen.

Veelvoorkomende principes zijn onder andere solidariteit en universele toegang; rechtvaardige en gelijke beschikbaarheid van zorg ongeacht inkomen of locatie; doelmatigheid en kosteneffectiviteit; transparantie en vergelijkbaarheid van tarieven en uitkomsten; voorspelbaarheid en stabiliteit in financiering; kwaliteit, veiligheid en patiëntgerichtheid; duurzaamheid van de zorgfinanciering; en afstemming van prikkels op gewenste uitkomsten.

Bekostigingsmechanismen omvatten onder meer: fee-for-service (vergoeding per verrichting); capitation (vergoeding per gecontracteerde verzekerde per periode); diagnose-behandelingsgroepen of DRG-achtige systemen die zorgkosten toewijzen aan episodes; bundelaanbiedingen voor samenhangende zorgpakketten; globale budgetten voor zorginstellingen; en prestatiegerelateerde beloningen die kwaliteit en efficiëntie belonen.

Toepassing en governance: de keuze voor een bekostigingsmodel hangt af van doelstellingen, marktomstandigheden en wet- en regelgeving. Belanghebbenden zoals zorgverzekeraars, aanbieders en toezichthouders spelen een rol in contracting, risicomanagement en datamanagement.

Kritisch debat: bekostigingsmodellen kunnen prikkels beïnvloeden richting onder- of overbehandeling en risico-selectie. Goed functionerende bekostigingsprincipes vereisen transparantie, toezicht, valide data en passende risk-adjustment.