begrotingsbeheersing

Begrotingsbeheersing is het geheel van processen, regels en controles die nodig zijn om een begroting te ontwikkelen, vast te stellen, uit te voeren en te bewaken. Het doel is middelen doelmatig toe te wijzen, te voldoen aan regelgeving, financiële risico's te beheersen en verantwoording af te kunnen leggen aan belanghebbenden. Door begrotingsbeheersing krijgen organisaties inzicht in inkomsten en uitgaven en kunnen tijdig afwijkingen worden bijgestuurd.

Belangrijke onderdelen zijn onder meer: begrotingsvoorbereiding en -goedkeuring, de uitvoering door budgethouders, en periodieke monitoring en rapportage. Daarnaast worden prognoses opgesteld, en kan er worden bijgestuurd via herallocatie van middelen of herziening van prioriteiten. Verschillende begrotingsstijlen komen voor, zoals traditionele lineaire budgettering, activity-based budgeting of zero-based budgeting. Tevens bestaan beheersmaatregelen rondom inkoop, contracten en autorisaties.

Beheersingsmaatregelen omvatten interne controles, autorisatiebevoegdheden, uitgavengrenzen en duidelijke verantwoordelijkheden. Doorgaans wordt gebruikgemaakt van variatieanalyse (verschillen tussen werkelijkheid en begroting), forecasting en scenarioanalyses om risico's te beheersen. Periodieke rapportages aan senior management en toezichthouders vergroten transparantie en verantwoording.

Organisatorisch is begrotingsbeheersing een taak van de financiële functie en de budgethouders, met governance door het bestuur of de raad van toezicht en mogelijk een auditcommissie. De effectiviteit hangt af van governance, datakwaliteit en cultuur. In de publieke sector is begrotingsbeheersing vaak verweven met wettelijke budgetcycli en verantwoordingseisen; in het bedrijfsleven ligt de nadruk op kostenbeheersing en waardecreatie.