Home

basisuitspraak

Basisuitspraak is een linguïstische term die verwijst naar de canonieke of standaarduitspraak van een woord in een taal. Het is de uitspraak die doorgaans wordt aangewezen als referentie in woordenboeken, leerboeken en taaltechnologie, en dient als basisvorm voor fonologische analyse. De basisuitspraak omvat meestal de segmenten (fonemen) zoals ze voorkomen in de standaardvariant, de klemtoon en vaak bijbehorende intonatiepatronen, en wordt vaak vastgelegd in een fonetische of IPA-transcriptie naast de schriftelijke vorm.

In dictionaries en taalonderwijs fungeert de basisuitspraak als gezaghebbende uitspraak die leerlingen en spraaksoftwares als richtlijn

Veranderingen in tijd en ruimte kunnen leiden tot verschuivingen in wat als basisuitspraak geldt. Nieuwe normen

gebruiken.
Voor
spraaktechnologie,
zoals
spraakherkenning
en
tekst-naar-spraak,
is
de
basisuitspraak
belangrijk
om
consistente
verwerking
en
productie
van
taal
mogelijk
te
maken.
Tegelijkertijd
erkent
men
dat
talen
variatie
kennen:
dialecten,
regio's
en
registers
kunnen
afwijkende
maar
vaak
onderliggende
fonologische
realisaties
hebben.
De
basisuitspraak
is
daarom
een
ideële
of
standaardvorm,
niet
per
definitie
de
meest
voorkomende
spreektaal
in
alle
contexten.
ontstaan
vaak
via
media,
onderwijs
en
standaardisering,
terwijl
historische
vormen
bewaard
kunnen
blijven
in
lexicografie
en
etymologie.
In
verband
hiermee
is
de
basisuitspraak
nauw
verbonden
met
concepten
zoals
standaardtaal,
uitspraaknormen
en
fonetische
transcriptie.
Zie
ook:
standaardnederlands,
dialect,
fonetiek,
lexicografie.