arbeidsvoorwaardelijk

Arbeidsvoorwaardelijk is een adjectief dat in het Nederlands wordt gebruikt om beleid, regels of regelingen te beschrijven waarbij toegang tot bepaalde rechten, uitkeringen of diensten afhankelijk is van het voldoen aan werkgerelateerde voorwaarden. Het begrip komt voort uit de combinatie van arbeid en voorwaardelijkheid: iets is alleen beschikbaar als aan bepaalde voorwaarden op het gebied van werk is voldaan.

In beleidscontext wordt arbeidsvoorwaardelijkheid vaak toegepast in activerings- of arbeidsmarktbeleid. Voorbeelden zijn regelingen waarbij werkzoekenden verplicht zijn zich in te schrijven bij een gemeente, actief naar werk te zoeken, deel te nemen aan sollicitatietraining of aan andere trajecten zoals scholing of bijscholing. Ook subsidierichtlijnen of voordelen kunnen arbeidsvoorwaardelijk worden gemaakt, bijvoorbeeld door te koppelen aan acceptatie van een passende baan, een reële reistijd of het volgen van een opleiding.

Voordelen die aan arbeidsvoorwaardelijkheid worden toegeschreven zijn een beoogde hogere participatie op de arbeidsmarkt en stimulans tot actiever zoekgedrag. Nadelen en kritiek richten zich op kansenongelijkheid, uitvoeringslasten en de mogelijkheid van sancties bij niet-naleving. Politieke discussies hierover gaan vaak over de balans tussen stimulering van werk en bescherming van kwetsbare groepen, en over de vraag of voorwaarden eerlijk en proportioneel zijn.

Etymologisch komt het woord van arbeid en voorwaardelijkheid; het kan in tekst worden gebruikt als arbeidsvoorwaardelijk beleid, arbeidsvoorwaardelijke regelingen of de arbeidsvoorwaardelijkheid als concept.