ankeringsbias

Ankeringsbias, in het Nederlands vaak aangeduid als ankeringsbias of anchoring effect, is een cognitieve bias waarbij een initiële referentiewaarde, het anker, een disproportionele invloed uitoefent op latere oordelen en schattingen. Zelfs wanneer het anker arbitrair of ongerelateerd is, blijven mensen geneigd uit te gaan van dit getal en minder te corrigeren dan rationeel verantwoord zou zijn.

Het concept werd geïntroduceerd door Amos Tversky en Daniel Kahneman in 1974 als onderdeel van hun onderzoek naar heuristieken en biases. Sindsdien is aangetoond dat ankeringen breed voorkomen in perceptie, besluitvorming en evaluaties.

Werkingsmechanisme: het anker dient als startpunt voor cognitieve verwerking. Na het ontvangen van een anker vergt cognitieve inspanning om verder weg te kijken, waardoor de uiteindelijke schatting dichter bij het anker blijft dan wenselijk. Dit fenomeen kan zowel bij numerieke schattingen als bij kwalitatieve beoordelingen optreden.

Voorbeelden: bij prijszetting kan een eerste prijs de uiteindelijke transactie beïnvloeden; bij risicobeoordeling kunnen initiële schattingen de perceptie van waarschijnlijkheid of ernst sturen. In experimentele studies bleken schattingen sterk rond het gegeven anker te hangen, zelfs wanneer het anker duidelijk irrelevant was.

Impact en mitigatie: ankeringsbias kan beslissingen vertekenen op individueel en organisatorisch niveau, met gevolgen voor onderhandelingen, risicobeoordeling en evaluaties. Mitigatie strategieën omvatten bewustwording, het vragen van meerdere onafhankelijke schattingen, gebruik van objectieve data en gestructureerde besluitvormingsprocessen die het anker expliciet controleren of neutraliseren.