afstromen

Afstromen is een term uit het Nederlands die het proces beschrijft waarbij vloeistoffen zich van een oppervlak of gebied verwijderen door stroming of afvoer. In de volkstaal verwijst het vaak naar water dat na regen of smeltwater van straten, daken en velden afloopt. In bredere zin kan afstromen ook slaan op de uitstroming van vloeistoffen uit een systeem, zoals drainagewater uit de grond of water dat in een industrieel proces wordt afgevoerd.

In de hydrologie verwijst afstromen naar de beweging van water die niet verdampt of infiltreert, maar zich over het oppervlak verplaatst of door de bodem naar waterlopen trekt. Men maakt onderscheid tussen oppervlakte-afstromen (runoff) en ondergrondse afstroming (baseflow). De afstromingshoeveelheid noemt men de afvoer of Q, gemeten in kubieke meters per seconde. Afstroming is een essentieel onderdeel van de waterbalans van een gebied en levert informatie over de relatie tussen neerslag, verdamping en stroming.

Factoren die afstromen beïnvloeden zijn onder meer klimaat (neerslaghoeveelheid en -intensiteit), bodemstructuur en -diepte, landgebruik en begroeiing. Verharding en beperkte vegetaliteit vergroten meestal oppervlakkig afstromen, terwijl infiltratie in de bodem en wortelrijke vegetatie het afvoeren kunnen verminderen. In waterbeheer wordt afstromen beïnvloed door maatregelen zoals groene en blauwe infrastructures, buffering en drainageplanning, om overbelasting van waterlopen en overstromingen te voorkomen.

Afstromen wordt ook in technische contexten gebruikt, bijvoorbeeld bij processen waar vloeistoffen uit een systeem worden verwijderd. Het begrip kan daarnaast metaforisch worden toegepast, bijvoorbeeld voor het uitstromen van geld of informatie uit een organisatie, maar in die contexten wordt het zelden met hydrologische precisie gebruikt.