afkomstigheid

Afkomstigheid is het begrip dat de oorsprong of herkomst van een persoon, groep of object aanduidt. Het kan verwijzen naar geografische, etnische, culturele of genealogische wortels en beschrijft de staat van iemand of iets met betrekking tot die oorsprong. De term wordt vooral in sociologische en demografische contexten gebruikt, maar in dagelijkse taal komt men vaker het woord afkomst tegen.

De term is opgebouwd uit af- (van, vanaf) en komst, met het achtervoegsel -igheid dat een eigenschap of toestand aanduidt. Afkomstigheid kan zo worden opgevat als de kwalificatie van iemands oorsprong, niet uitsluitend de oorsprong zelf.

In de praktijk gaat afkomstigheid vaak samen met discussies over identiteit, kansen en ervaringen: hoe iemands afkomst invloed kan hebben op sociale relaties, onderwijs, arbeidsmarkt en integratie. Het onderscheid tussen afkomst en afkomstigheid is subtiel: afkomst verwijst naar de oorsprong zelf, afkomstigheid naar de status of kwalificatie van die oorsprong.

Toepassingsgebieden omvatten genealogie en geschiedenis, maar ook beleid en maatschappelijke discussies waarin etnische of nationale achtergrond als variabele wordt gebruikt. In data-analyse en privacy-vraagstukken is aandacht nodig voor zorgvuldige operationalisering en respect voor persoonlijke identiteit. Synoniemen zijn afkomst en herkomst; verwante termen zijn etnische achtergrond en nationale achtergrond.