abundantiemetingen

Abundantiemetingen, in het Engels wel abundance measurements, verwijzen naar systematische waarnemingen die het aantal of de concentratie van organismen in een bepaald gebied, tijdsinterval of volume vastleggen. Abundantie kan absolute aantallen betreffen, zoals het totale aantal individuen, of dichtheid uitgedrukt als individuen per oppervlakte- of volumeeenheid. Soms gaat het om relatieve maten, bijvoorbeeld een index of de bedekking van een soort in een vegetatie.

Er zijn diverse methoden, afhankelijk van de soort en de omgeving. Directe tellingen: telmethoden in een afgebakend plot (quadrats) of langs transecten. Mark-and-recapture (capture-recapture) om populatie-aantallen te schatten door terugvangst van gemerkte individuen. Afnamemethoden zoals removal sampling. Detectie-drempels en -kansen bij Distance sampling. Indirecte indicatoren zoals nesten, uitwerpselen, sporen of geluiden. Occupancy modelling en soortspecifieke detectie tussen waarnemingen in aanwezigheid of afwezigheid.

Moderne technieken omvatten camera’s, audio- en vide-surveys, eDNA, remote sensing en citizen science. Deze methoden kunnen veldwerk verkorten of uitbreiden naar moeilijk bereikbare gebieden. Elk instrument heeft eigen biases en detectiekansen, wat invloed heeft op de kwaliteit van de schattingen.

De analyse richt zich op schattingen van populatiegrootte, dichtheid of relatieve abundantie, met bijbehorende onzekerheidsmarges. Belangrijke concepten zijn detectieprobabiliteit, dekking en steekproefontwerp. Modellen zoals N-mixture modellen en occupancy-modellen helpen bij het corrigeren voor detectie en niet-waargenomen individuen, terwijl afstandsmetingen en capture-recapture-methoden betrouwbare populatie-omschrijvingen opleveren.

Toepassingsgebieden omvatten biodiversiteitsmonitoring, populatiebeheer, invasieve soorten, watersystemen, landbouw en bosbouw. Uitdagingen zijn onder meer variatie in detectie tussen soorten, ruimtelijke en temporele fluctuaties, kosten en logistiek, en de behoefte aan gestandaardiseerde werkwijzen en rapportage.