Zobowizanie

Zobowiązanie to w polskim prawie cywilnym stosunek prawny, w którym jedna osoba, dłużnik, zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz drugiej osoby, wierzyciela. Świadczenie może polegać na zapłacie określonej sumy pieniężnej, wykonaniu czynności, dostarczeniu rzeczy lub zaniechaniu określonego działania. Zobowiązanie obejmuje także uprawnienie wierzyciela do domagania się spełnienia świadczenia i ochronę tego uprawnienia.

Zobowiązania powstają przede wszystkim z umowy, lecz także z czynu niedozwolonego (deliktu) lub na podstawy prawne bez podstawy umownej (np. bezpodstawne wzbogacenie). W kodeksie cywilnym zobowiązanie jest kluczowym elementem stosunku między stronami; wierzyciel ma prawo żądać wykonania świadczenia, a dłużnik jest zobowiązany do jego spełnienia w określonych warunkach i terminach.

Treść zobowiązania może obejmować zarówno obowiązek czynny (co trzeba zrobić), jak i bierny (powstrzymanie się od określonego działania). W praktyce wyróżnia się zobowiązania umowne (z tytułu zawartej umowy), deliktowe (z tytułu czynu niedozwolonego) i quasi-zobowiązania (np. wynikające z bezpodstawnego wzbogacenia).

Wykonanie zobowiązania może być prawnie wymagane w oznaczonym czasie. W przypadku zwłoki wierzyciel może domagać się spełnienia świadczenia, odszkodowania oraz odsetek; w razie niepodjęcia działania możliwa jest egzekucja przymusowa. Zobowiązanie a roszczenie: roszczenie to uprawnienie wierzyciela wynikające ze zobowiązania; samo zobowiązanie to stosunek prawny łączący strony.