Zandvormen

Zandvormen is een term met meerdere betekenissen. In de geowetenschappen verwijst het naar natuurlijke vormen van zand die ontstaan door de interactie van wind, water en zwaartekracht. In de industrie is het de benaming voor gietvormen gemaakt van zand, vaak gebruikt bij metaalgieten.

Natuurlijke zandvormen komen voor in woestijnen, langs kustlijnen en in rivier- en duinsystemen. De belangrijkste processtappen zijn windtransport (saltatie), waterafzetting en aardbeweging door zwaartekracht. Hierdoor ontstaan verschillende vormen, zoals duinen (onderverdeeld in barchan-, transversale-, parabolische- en longitudinale duinen), zandbellen, paden en rivierenporseleinen. Veranderingen in klimaat, bezetting van vegetatie en vochtgehalte beïnvloeden dynamiek en erosie. Zandvormen bestaan meestal uit losse korrels en zijn vaak tijdelijk; hun vormen kunnen bij stormen of langdurige droogte snel veranderen.

Zandvormen in de gieterijwereld verwijzen naar modellen of mallen gemaakt van zand, die samen met bindmiddel worden gebruikt om metalen objecten te gieten. Meestal wordt zand gemengd met klei als bindmiddel en gevormd rondom een patroon. Veelvoorkomende systemen zijn greensand-mallen (vochtige zandmengsel), droge zandmallen en gebonden (nobake) systemen. Het proces omvat het vormen van de mal, verankeren in een gietvorm, gieten van het metaal, en het verwijderen van de mal nadat het metaal is gestold. Voordelen zijn lage kosten voor korte productieruns en aanpassingsvermogen; nadelen zijn mogelijke defectoren zoals porositeit en scheuren, en beperkte maat- en materiaalkeuze.

Zie ook: sedimentologie, zandduinen, gietvormen.