Voorwaardelijk

Voorwaardelijk is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat aangeeft dat iets afhankelijk is van een voorwaarde; in het Engels wordt het vaak vertaald als conditional. De woordstam is voorwaarde, met het achtervoegsel -lijk. De term wordt in verschillende contexten gebruikt, waaronder taalgebruik, recht en contracten.

In de grammatica verwijst voorwaardelijk naar zinnen of uitdrukkingen waarin een toestand of handeling afhankelijk is van een bepaalde voorwaarde. Een voorwaardelijke zin bevat doorgaans een voorwaarde, vaak ingeleid door als, indien of wanneer, gevolgd door de hoofdhandeling. Voorbeelden zijn: "Als het regent, blijf ik thuis." of "Indien dit niet gebeurt, kan de afspraak niet doorgaan."

In het strafrecht wordt vaak gesproken van een voorwaardelijke straf of van vrijlatingsvoorwaarden. Een voorwaardelijke straf betekent dat de rechter een straf oplegt maar de uitvoering ervan uitstelt en onder voorwaarden laat verlopen. Als de veroordeelde zich aan de voorwaarden houdt, kan de uitvoering van de straf uitblijven; schendt hij de voorwaarden, dan kan de uitgestelde straf alsnog ten uitvoer worden gelegd. Een ander toepassingsgebied is de voorwaardelijke invrijheidstelling, vaak aangeduid als vrijlating onder voorwaarden, waarbij de veroordeelde onder toezicht komt en zich aan programma’s of voorwaarden moet houden.

Daarnaast wordt voorwaardelijk ook in arbeidsovereenkomsten en transacties gebruikt: een aanbieding, lening of koop kan voorwaardelijk zijn als hij afhankelijk is van goedkeuringen, financiering of andere vooraf afgesproken condities. Zo’n gebruik onderstreept dat het besluit pas definitief wordt bij het voldoen aan de gestelde voorwaarden.