Versiebeheersystemen

Versiebeheersystemen zijn tools die veranderingen aan bestanden en hun geschiedenis bijhouden. Ze maken het mogelijk om vorige versies te bekijken, wijzigingen te vergelijken en terug te zetten. Elke wijziging wordt vastgelegd in een commit met een beschrijving, tijdstip en maker. Door de hele projectstructuur heen beheren ze verschillende bestanden en mappen met consistente metadata en referenties tussen wijzigingen.

Belangrijke concepten zijn onder andere de repository, die de volledige geschiedenis bevat, en de working directory, waarin men actief aan bestanden werkt. Een commit registreert een wijziging en kan verwijzingen bevatten naar eerdere commits. Takken (branches) maken parallelle ontwikkeling mogelijk; merges brengen die takken weer samen. Tags markeren belangrijke punten in de geschiedenis. Differenties (diffs) tonen wat er precies is veranderd.

Er bestaan centrale (gevestigde) systemen en gedistribueerde systemen. Centrale systemen gebruiken één centrale server; gedistribueerde systemen kopiëren de volledige geschiedenis naar elke client. Voorbeelden: Git en Mercurial zijn DVCS; Subversion en CVS zijn CVCS. In de praktijk werken teams met repositories op een centrale server en wisselen wijzigingen uit via push en pull, of via merge requests/pull requests. Conflicten ontstaan bij gelijktijdige bewerkingen en vereisen handmatige resolutie.

Versiebeheersystemen verhogen traceerbaarheid, samenwerking en stabiliteit in softwareprojecten, documentbeheer en datawetenschap. Ze faciliteren audits, releases en rollback. De keuze voor een systeem hangt af van behoeften zoals ondersteuning voor atomische commits, workflows, schaal en integratie met andere tools. Git is wereldwijd dominant in softwareontwikkeling; oudere systemen zoals Subversion blijven in sommige organisaties in gebruik.