Verantwoorden

Verantwoorden is een werkwoord in het Nederlands met de kernbetekenis het geven van een verklaring voor iemands handelingen, resultaten of beleid, oftewel toelichten en rechtvaardigen. In bredere zin kan verantwoorden ook betekenen verantwoordelijkheid dragen en rekenschap afleggen over gemaakte keuzes of uitkomsten. Het werkwoord kan transitief gebruikt worden met eenDirect object (iemand of iets verantwoorden) en reflexief met zich zelf: zich verantwoorden.

Veelgebruikte uitdrukkingen zijn verantwoording afleggen en verantwoorden voor/ten opzichte van. Verantwoording afleggen aan een toezichthoudend of bevoegd gezag is gebruikelijk in politiek en openbaar bestuur, bijvoorbeeld: De minister moet verantwoording afleggen aan de Tweede Kamer. Verantwoorden voor een fout of besluit gebeurt ook in ondernemingen en organisaties, zoals: De directie moet zich verantwoorden voor de genomen uitgaven. Zich verantwoorden tegenover iemand kan bijvoorbeeld door uitleg te geven aan aandeelhouders, klanten of een inspectie.

Etymologie en verwante termen: verantwoorden is afgeleid van antworden met het prefix ver-, waarmee vaak een hervatting, uitbreiding of benadrukte handeling wordt aangeduid. De bijbehorende nominale vorm is verantwoording; daarnaast bestaan verantwoordingplicht en verantwoording afleggen als vaste uitdrukkingen die doorgaans in formele of toezichthoudende contexten voorkomen. Verantwoorden is nauw verwant aan verantwoordelijkheid en verantwoording, maar verwijst specifiek naar het geven van rekenschap over handelen en beleid.