Tumorvorming

Tumorvorming is het proces waarbij een gezwel ontstaat door ongeremde celdeling en afwijkende celdifferentiatie. Tumoren ontstaan doorgaans uit cellen met veranderingen in erfelijk materiaal, waardoor ze prolifereren zonder de normale regulatie. Ze kunnen goedaardig (benigne) of kwaadaardig (maligne) zijn. Goedaardige tumoren groeien meestal lokaal en blijven binnen een beperkte omgeving, terwijl maligne tumoren invasief kunnen uitgroeien en metastaseren naar andere delen van het lichaam.

Oorzaken en mechanismen van tumorvorming zijn divers en omvatten genetische aanleg, mutaties in oncogenen en tumoursuppressorgenen, en blootstelling aan carcinogene factoren zoals tabaksrook, bepaalde virussen, straling en chronische ontsteking. Op moleculair niveau passen kankercellen hun groeisignalering aan, ontwijken ze celdood, stimuleren zij angiogenese en kunnen zij invasie en metastase mogelijk maken. Epigenetische veranderingen en instabiliteit van het genoom dragen vaak bij aan het proces.

Tumoren verschillen sterk in type en presentatie. Goedaardige tumoren zijn meestal mobiel beperkt en veroorzaken zelden systemische klachten, terwijl kwaadaardige tumoren kunnen leiden tot klachten door lokalisatie, verdrukking, uitval van organen of algemene ontstekingsreacties. Symptomen hangen af van locatie en grootte.

Diagnostiek omvat beeldvorming (zoals echografie, CT, MRI, PET) en histopathologisch onderzoek uit een biopt of verwijderde weefsels. Classificatie gebeurt op basis van celtype, histologisch uiterlijk en stadium (bijv. TNM-stadiëring). Behandeling en prognose zijn sterk afhankelijk van het type en stadium van de tumor.

Preventie en risicobeperking richten zich op leefstijlfactoren, vaccinaties tegen relevante virussen en regelmatige screening bij risicogroepen. Vroege detectie verbetert doorgaans de uitkomsten.