Taalgebieden

Een taalgebied is een geografische regio waarin een taal of dialect door een specifieke gemeenschap overheersend wordt gesproken. Het begrip wordt gebruikt voor zowel regio’s waar één taal dominant is als gebieden waar meerdere talen en dialecten voorkomen. Taalgebieden kunnen politiek of historisch bepaald zijn, maar ontstaan en veranderen vooral door wat mensen in het dagelijks leven spreken.

De grenzen van taalgebieden zijn vaak onduidelijk. Ze worden beïnvloed door isoglossen (grenzen waar het gebruik van een bepaalde taal of variant overheerst), migratie, economische verwachting, media en onderwijs. In veel regio’s bestaan naast een dominante taal ook sterke varianten en contacttalen. Taalgebieden zijn daardoor vaak dialect- of talencontinuums, waarbij taalgebruik varieert over korte afstanden.

Veelvoorkomende voorbeelden zijn: het Nederlandse taalgebied, dat Nederland en de Vlaamse Gemeenschap in België omvat; het Friese taalgebied dat in Friesland (Nederland) en delen van Oost-Friesland (Duitsland) wordt gesproken; de taalgebieden in Zwitserland (Duits, Frans, Italiaans en Romansh) en de officiële taalgebieden in België en Canada. In elk gebied speelt de mate van officialiteit, onderwijs en media een rol bij taalbehoud en -verandering.

Het bestuderen van taalgebieden is belangrijk voor taalbeleid en taalrechten, onderwijsplanning en media-aanbod. Kaarten van taalgebieden geven inzicht in waar talen actief worden gebruikt, waar ze bedreigd zijn en hoe verschillende talen naast elkaar bestaan.|)