Steunmaatregelen

Steunmaatregelen zijn beleidsmaatregelen van overheden of publieke instellingen die gericht zijn op het ondersteunen van specifieke actoren, zoals huishoudens, bedrijven of regio's, bij economische of maatschappelijke uitdagingen. Het doel is vaak werkgelegenheid te behouden, investeringen te stimuleren, innovatie te bevorderen of de levering van publieke diensten te waarborgen.

Steunmaatregelen kunnen financieel van aard zijn, regulerend van aard, of een combinatie daarvan. Financiële steun omvat subsidies, investeringskredieten, loon- of werkgelegenheidssteun, belastingvoordelen zoals credits of vrijstellingen, en garanties of gunstige leningen die risico en toegang tot krediet verminderen. Regulerende steun kan bestaan uit uitstel van verplichtingen, vereenvoudiging van regels of voorkeursbehandeling in aanbestedingen. Niet-financiële steun omvat advies, training, begeleiding bij markttoegang en ondersteuning bij innovatie.

Toezicht en regelgeving zijn cruciaal: in de Europese Unie vallen steunmaatregelen doorgaans onder staatssteunregels die concurrentieverstoringen voorkomen, en nationale autoriteiten bewaken doelmatigheid, transparantie en totstandkoming van evaluaties en exit-strategieën. Steunmaatregelen worden meestal gefinancierd uit begrotingen of specifieke fondsen en kunnen onderworpen zijn aan toetsing door parlementaire of toezichthoudende organen.

Evaluatie en transparantie zijn gebruikelijk om doelmatigheid, bereik en bijwerkingen te toetsen, met afgesproken duur en mogelijke afbouw (sunset). Kritiek richt zich op verstoring van concurrentie, onrechtmatige bevoordeling, of verspilling van publieke middelen; daarom is ontwerp, selectie en tijdelijkheid van doorslaggevende betekenis.

Voorbeelden zijn coronasteun aan bedrijven, subsidies voor duurzame energie, fiscale stimulansen voor onderzoek en ontwikkeling, en scholings- of omscholingsprogramma's voor werknemers.