Stemmingswisselingen

Stemmingswisselingen zijn schommelingen in de gemoedstoestand die van moment tot moment of van dag tot dag kunnen veranderen. Ze kunnen zich uiten in periodes van vrolijkheid en energie afgewisseld met somberheid, prikkelbaarheid of vermoeidheid. Voor veel mensen zijn kleine stemmingswisselingen normaal, maar wanneer ze frequent, hevig en langdurig zijn en het dagelijks functioneren belemmeren, kan sprake zijn van een stemmingsstoornis of een onderliggende oorzaak.

Oorzaken zijn onder meer natuurlijke hormonale veranderingen (puberteit, menstruatie, zwangerschap, postpartumperiode, menopauze), slaaptekort, stress, slechte voeding, alcohol- of drugsgebruik, en sommige medicijnen. Medische aandoeningen zoals schildklierproblemen of neurologische aandoeningen kunnen ook stemmingswisselingen veroorzaken. Daarnaast kunnen psychische aandoeningen zoals bipolaire stoornis, borderline persoonlijkheidsstoornis of premenstruele dysforie (PMDD) een rol spelen.

Wanneer hulp te zoeken: als stemmingswisselingen aanzienlijk heftig zijn, lang aanhouden (weken tot maanden) of leiden tot risicovol gedrag, schadelijke zelfzorg of ernstige problemen in werk en relaties. Bij suïcidale gedachten of zelfverwondend gedrag is directe hulp noodzakelijk.

Diagnostiek en behandeling: een huisarts of psychiater kan de oorzaak beoordelen. Behandeling kan bestaan uit psychotherapie (bijv. cognitieve gedragstherapie of dialectische gedragstherapie), leefstijlmaatregelen (regelmatige slaap, lichaamsbeweging, stressreductie) en, waar passend, medicatie gericht op een onderliggende stoornis of hormonale aandoeningen.

Zelfmanagement: het bijhouden van stemmingen en triggers, een consistente routine, voldoende slaap, matig alcoholgebruik en het zoeken naar steun bij familie, vrienden of professionals kunnen helpen bij milde tot matige stemmingswisselingen.