Smeertechnologie

Smeertechnologie is het vakgebied dat zich richt op het ontwerp, de selectie en het onderhoud van smeermiddelen en smeersystemen met als doel wrijving en slijtage te verminderen, warmteontwikkeling te beheersen en de energie-efficiëntie van mechanische systemen te verbeteren. Het combineert chemie, tribologie en werktuigbouwkunde om duurzame prestaties te waarborgen.

Smeermiddelen kunnen vloeibaar zijn, zoals minerale oliën, synthetische oliën en esters, of vetten (greases). Additieven verbeteren eigenschappen zoals slijtagebescherming, corrosiewering, oxidevorming, detergeren en dispersie. Belangrijke parameters zijn viscositeit, viscositeitsindex en kruippunt, evenals compatibiliteit met materialen en operationele omstandigheden. Er bestaan ook biologisch afbreekbare en voedselveilige varianten.

Smeerming kent verschillende regimes. Hydrodynamische smering vormt een vloeibare film tussen oppervlakken; boundary smering treedt op bij vrijwel contact met slechts een dun smeermiddelfilm; mixed smering is het tussenliggende gebied. Elastohydrodynamische smering speelt een sleutelrol in kritische contacten zoals lagers en tanden, waar hoge drukken en lage contactafstanden voorkomen. Smeersystemen kunnen circulerende oliën, vetten of spray-/misttoepassingen omvatten.

Toepassingen zijn ruim: automobiel- en spoorwegtechniek, industriële tandwielkasten en lagers, pompen, turbines en machinegereedschappen. Smeertechnologie ondersteunt onderhoudsstrategieën, monitoring van oliecondities en filtratie om verontreiniging te beheersen en de levensduur van systemen te verlengen.

Prestaties worden beoordeeld met viskositeitsmetingen, basistests en tribologische evaluaties zoals Four-ball en pin-on-disc. Normalisatie en classificatie volgen normen zoals ISO-klassificaties voor olieviscositeit en advies voor basisolie en additieven. Trends omvatten synthetische basoliën, lage-wrijvings coatings en milieuvriendelijke smeermiddelen met voedselveiligheidseisen.