Skalowanie

Skalowanie to proces dostosowywania rozmiarów, zakresu lub intensywności cech obiektu w odniesieniu do wybranego parametru odniesienia. Może dotyczyć zarówno fizycznych rozmiarów, jak i zakresu funkcjonowania systemów, danych czy zjawisk przyrodniczych. W praktyce chodzi o zachowanie istotnych właściwości przy zmianie skali.

W informatyce skalowalność opisuje zdolność systemu do obsługi rosnącego obciążenia bez utraty wydajności. Rozróżnia się skalowanie wertykalne (dodawanie zasobów do pojedynczego węzła) oraz poziome (dodawanie nowych węzłów). W chmurze często stosuje się automatyczne skalowanie, load balancing i partycjonowanie danych, by utrzymać responsywność i dostępność usług przy zmiennym ruchu użytkowników.

W grafice komputerowej skalowanie odnosi się do zmiany rozmiaru obrazu. Skalowanie obrazów w grafice rastrowej zależy od użytej interpolacji (np. nearest, bilinear, bicubic), natomiast w grafice wektorowej polega na przekształcaniu współrzędnych geometrycznych bez utraty jakości.

W naukach przyrodniczych skalowanie opisuje zależności między wielkością a cechami organizmów lub systemów. Allometria bada różnice w tempie rośnięcia cech przy wzroście masy ciała, często ilustrowana prawem skali (np. metabolizm zwierząt rośnie z masą ciała według wykładnika bliskiego 3/4). W naukach społecznych i urbanistyce prawa skali opisują, jak cechy miasta (produkcja, infrastrukturą, innowacje) zmieniają się wraz z populacją.

Skalowanie jest zatem pojęciem wielodyscyplinarnym, łączącym metody matematyczne, inżynieryjne i empiryczne w analizie wzorców zmian rozmiaru i zakresu.