Resultatief

Resultatief is een term uit de taalkunde die verwijst naar een constructie waarin een handeling niet alleen een gebeurtenis aanduidt, maar ook een resulterende toestand van het onderwerp of voorwerp uitdrukt. In een resultatieve zin wordt dus niet alleen de actie beschreven, maar ook het eindtoestand die door die actie is bereikt.

Kenmerken en realizatie: bij een resultatieve constructie gaat de hoofdwerkwoordzin gepaard met een tweede predicaat dat de eindstaat benoemt. Dit tweede predicaat kan een bijvoeglijk naamwoord, een deelwoord of een kleine constructie zijn die de toestand aanduidt (bijvoorbeeld “plat” of “schoon” in het Engels). In veel talen wordt de resultatieve betekenis gerealiseerd door een postverbaal complement dat de uitkomst specificeert, los van of in combinatie met de activiteit zelf. Resultatieven spelen een rol bij de uitdrukking van verandering van toestand, teliciteit en aspect.

Voorbeelden: in het Engels zijn veel voorkomende resultatieve zinnen zoals “She hammered the metal flat” (het metaal eindigt plat), en “She wiped the table clean” (de tafel eindigt schoon). Deze zinnen combineren een handeling met een eindtoestand die door die handeling is bereikt. In andere talen kunnen soortgelijke betekenissen worden uitgedrukt via verschillende morfologische of woordvolgordepatronen, zoals participiale vormen of adjectivale complementen die de toestand benoemen.

Functie en variatie: resultatieve constructies helpen bij het expliciet maken van het eindresultaat van een handeling, wat relevant kan zijn voor aspect, aspectualiteit en temporele interpretatie. De exacte vorm en frequentie van deze constructies variëren per taal, maar het basisidee—een handeling en de resulterende toestand—komt breed voor in wereldtalen.