Reistijdverlies

Reistijdverlies is een economische en transporttechnische term die het verlies aan productieve of plezierige tijd beschrijft dat ontstaat doordat reizen langer duurt dan noodzakelijk of gewenst. Het begrip omvat tijd die verloren gaat door congestie, onregelmatige dienstregeling, omleidingen en wachttijden bij overstappen of vertragingen. Het wordt gebruikt bij de evaluatie van transportnetwerken en infrastructuurprojecten om de inefficiëntie van reizen zichtbaar te maken en alternatieven te vergelijken.

Metingen van reistijdverlies richten zich vaak op het verschil tussen feitelijke reistijd en de gewenste of optimale reistijd, of op variabiliteit en onzekerheid in reistijden. Bij economische evaluaties wordt reistijdverlies vaak gekoppeld aan de waarde van reistijd (VTTS), waardoor verloren tijd in monetaire termen kan worden uitgedrukt. Dit helpt bij het berekenen van maatschappelijke kosten van congestie, onbetrouwbare dienstregeling en lange reistijden.

Reistijdverlies houdt rekening met zowel in- en uitgaande reistijden als wachttijden en oversteekpunten, en is daarmee een uitbreiding op de eenvoudige meting van reistijd. Beleidsdoelen richten zich vaak op het verminderen van reistijdverlies door congestiereductie, betrouwbaarheid van dienstregelingen en het stimuleren van snellere en frequentere openbaar-vervoersopties, of door modal shift naar duurzamer vervoer.

Kritische kanttekeningen zijn dat de inschatting van reistijdverlies afhankelijk is van aannames over het gewenste reistijdniveau en de gebruikte VTTS, die verschillen per tripdoel, inkomen en regio. Een volledig beeld vereist ook de spreiding van reistijden en reizigerservaringen.