Reactievergelijkingen

Een reactievergelijking is een beknopte voorstelling van een chemische reactie waarbij de aan de linkerzijde aanwezige stoffen de reactanten zijn en de aan de rechterzijde de producten. De reactievergelijking geeft aan welke stoffen reageren en welke stoffen worden gevormd, en wordt meestal met een pijl gescheiden: reactanten → producten. Een veelvoorkomend voorbeeld is de reactie van waterstof en zuurstof tot water: H2 + O2 → H2O, die na balansering 2 H2 + O2 → 2 H2O wordt.

Balanceren is bedoeld om de atomaire tellers en vaak ook de lading te behouden, zodat materie in de reactie conserveert. De coëfficiënten voor moleculen geven de verhoudingen aan waarin de verbindingen voorkomen. Een veelgebruikte aanpak is eerst de elementen die in het minste verschillende verbindingen voorkomen te balanceren, daarna de overige elementen, en ten slotte de lading waar nodig. Een gebalanceerde vergelijking heeft aan beide zijden hetzelfde aantal atomen van elke soort.

Er bestaan verschillende vormen van reactievergelijkingen. Een moleculaire vergelijking toont alle stoffen als moleculen of ionen in oplossing: bijvoorbeeld NaCl(aq) + AgNO3(aq) → NaNO3(aq) + AgCl(s). Een ionische vergelijking toont uitsluitend de reacties in oplossing met de ionen die daadwerkelijk deelnemen; een net ionic equation laat de spectator ions weg: Ag+ + Cl− → AgCl(s). Net buiten deze vormen blijft de kern: de verhoudingen tussen reactanten en producten blijven bepalend voor de hoeveelheid die ontstaat.

Toepassingen van reactievergelijkingen liggen op het gebied van berekenen van hoeveelheden (stoichiometrie), massaverhoudingen en het identificeren van de beperkende reagentia. Reacties kunnen ook onderhevig zijn aan evenwicht, temperatuur, oplosmiddel en andere omstandigheden, waardoor de omzetting niet volledig is en evenwichtsconstanten een rol spelen.