Privacyregelgeving

Privacyregelgeving omvat wetten en regels die de verwerking van persoonsgegevens regelen met als doel de privacy en fundamentele rechten van individuen te beschermen. Ze geldt op nationaal, Europees en internationaal niveau en kan een extraterritoriale werking hebben: organisaties buiten het rechtsgebied kunnen aan de regels gebonden zijn wanneer zij persoonsgegevens van inwoners verwerken.

De meeste regimes hanteren kernprincipes zoals wetmatigheid, eerlijkheid en transparantie; doelbinding; gegevensbeperking; nauwkeurigheid; opslagbeperking; integriteit en vertrouwelijkheid; en verantwoording. Veelvoorkomende rechten van betrokkenen zijn inzage, rectificatie, verwijdering, beperking van verwerking, gegevensportabiliteit, bezwaar tegen verwerking en bescherming tegen besluitvorming op basis van geautomatiseerde beslissingen.

Belangrijke kaders zijn de Algemene Verordening Gegevensbescherming (GDPR) op Europees niveau, en de Nederlandse uitvoering daarvan (AVG). In andere jurisdicties bestaan vergelijkbare wetten, zoals de UK GDPR, en diverse regionale en nationale privacywetten wereldwijd.

Organisaties moeten een rechtsgrondslag hebben voor verwerking, zoals toestemming, contractuele noodzaak of gerechtvaardigd belang. Ze moeten transparant informeren, zo min mogelijk gegevens verzamelen, en passende beveiligingsmaatregelen treffen. Voor risicovolle verwerkingen gelden vaak een data protection impact assessment en de aanwijzing van een Functionaris voor Gegevensbescherming (DPO). Datalekken moeten in veel jurisdicties binnen 72 uur gemeld worden.

Toezicht en handhaving liggen doorgaans bij nationale gegevensbeschermingsautoriteiten, zoals de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) in Nederland, en bij Europese samenwerkingsorganen zoals de European Data Protection Board (EDPB). Overtredingen kunnen leiden tot boetes, dwangsommen en vereiste corrigerende maatregelen.

Samengevat vormt privacyregelgeving een stelsel van normen die privacy en controle over persoonsgegevens in de hedendaagse data-economie beogen te waarborgen.