Prijsinkomensverhoudingen

Prijsinkomensverhoudingen is een economische maatstaf die de relatie between prijsontwikkeling en inkomensontwikkeling in kaart brengt. In de basis vergelijkt zij prijsindexcijfers (zoals inflatie of het algemene prijsniveau) met inkomenscijfers (zoals het beschikbaar of reëel inkomen). Doorgaans wordt de verhouding berekend voor de gehele economie, maar ook op mediumniveau, bijvoorbeeld per huishouden of specifieke sectoren zoals de woningmarkt.

Er bestaan verschillende varianten van de maatstaf afhankelijk van de gebruikte cijfers en het doel. Een algemene prijs-inkomensverhouding geeft aan of prijzen sneller stijgen dan inkomens of andersom, en zo de koopkracht en de welvaartsontwikkeling weerspiegelt. In de woningsector wordt vaak gesproken over de verhouding tussen woningprijzen en verplichte inkomens (of beschikbaar inkomen), wat een directe indicatie geeft van betaalbaarheid.

Toepassingen van prijs-inkomensverhoudingen zijn onder meer het volgen van koopkrachtsontwikkeling over tijd, het vergelijken van welvaartsontwikkeling tussen bevolkingsgroepen of regio’s, en het evalueren van beleid op het gebied van loonbouw, inflatie en sociale voorzieningen. Ze helpen ook bij internationale vergelijkingen, waarbij verschillen in prijsniveau en inkomensstructuur relevant zijn.

Beperkingen bestaan onder meer uit de keuze van prijs- en inkomensindicatoren, regionale heterogeniteit, en de gevoeligheid voor eenmalige prijsstijgingen of verschuivingen in inkomensbestanddelen. Distributie en cohortverschillen worden vaak niet volledig vastgelegd in de enkelvoudige verhouding.

Zie ook: koopkracht, inflatie, prijsniveau, beschikbaar inkomen, woningmarkt, prijs-naar-inkomenverhouding.