Pensioenverplichtingen

Pensioenverplichtingen zijn verplichtingen van een werkgever jegens werknemers voor toekomstige pensioenuitkeringen. Ze ontstaan vooral bij defined benefit-regelingen, waarbij de werkgever (of de combinatie van werkgever en pensioenfonds) een belofte doet om een bepaald bedrag te betalen, afhankelijk van factoren zoals dienstjaren en salaris. Bij defined contribution-regelingen ligt de verplichting primair bij de premie die wordt betaald; de uiteindelijke pensioenuitkering hangt af van beleggingen en beleggingsrendement.

In de financiële verslaggeving worden pensioenverplichtingen doorgaans als een netto pensioenverplichting op de balans opgenomen. De verplichting (defined benefit obligation, DBO) wordt gedisconteerd naar de contante waarde op basis van actuariële aannames zoals loonontwikkeling, mortaliteit en verloop. Planassets worden gewaardeerd tegen reële marktwaarde. Het netto bedrag is het verschil tussen de DBO en de waarde van de planassets. Veranderingen worden volgens IAS 19 verwerkt: de rente- en servicekosten komen in de winst-en-verliesrekening, terwijl actuarial gains en losses en het rendement op planassets als herwaarderingen in het eigen vermogen terechtkomen (OCI).

Financiering van pensioenverplichtingen kan via aparte pensioenfondsen verlopen of via directe werkgeversbijdragen. De risico’s omvatten beleggingsrisico, longeviteitsrisico en economische ontwikkelingen die de toekomstige uitkeringen en de dekkingsgraad beïnvloeden. Ondernemingen doen vaak periodieke actuariële waarderingen en herzieningen van aannames om de juiste waardering op de balans te waarborgen en om tijdig bij te sturen.

Regelgeving en verslaggeving voor pensioenverplichtingen variëren per jurisdictie. In internationaal georiënteerde verslaggeving wordt doorgaans IAS 19 toegepast (en bij US GAAP ASC 715-20); nationale regels kunnen aanvullende vereisten koppelen aan nationale pensioenfondsen, toezicht en disclosure.