Onverzadigde

Onverzadigde is een term uit de chemie en voedingsleer die verwijst naar verbindingen die niet het maximale aantal waterstofatomen bevatten gebonden aan een koolstofskelet. In organische chemie betekent onverzadigd dat de molecule dubbele of drievoudige bindingen bezit in de koolstofketen, in tegenstelling tot verzadigde bindingen die uitsluitend enkelvoudige bindingen hebben. Het ontbreken van maximale verzadiging maakt de bindingen reactiever en beïnvloedt de geometrie en de fysische eigenschappen van de stof.

In de vetten betekent onverzadigde vetzuren dat de koolwaterstofketen een of meer dubbele bindingen bevat. Monounsaturaat heeft één dubbele binding, polyunsaturaat twee of meer. De dubbele bindingen veroorzaken knik in de keten, waardoor de vetzuren minder strak kunnen ordenen en een lagere smelttemperatuur hebben. Daardoor zijn onverzadigde vetten over het algemeen vloeibaar bij kamertemperatuur, in tegenstelling tot verzadigde vetten die vaak vast zijn.

Veel onverzadigde vetten hebben cis-configuratie in natuurlijke vetten; industriële bewerkingen kunnen trans-vetzuren opleveren, die anders reageren en vaak onderwerp zijn van regelgeving en gezondheidsadviezen. In voeding worden onverzadigde vetten vaak aanbevolen als vervanging voor verzadigde vetten, vanwege hun gunstige invloed op het lipidenprofiel. Belangrijke bronnen zijn plantaardige oliën zoals olijfolie, noten, zaden en vette vis; omega-3 en omega-6 vetzuren vallen onder polyunsaturaten.

Daarnaast kan de term onverzadigd in bredere zin ook verwijzen naar oplossingen, waarbij een oplossing nog stoffen kan opnemen tot verzadiging is bereikt.