Onveilig

Onveilig is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat aangeeft dat iets niet veilig is. Het woord wordt gebruikt voor fysieke omgevingen, gedragingen of situaties waarin de kans op schade, letsel of misbruik als hoog wordt ervaren. De betekenis omvat zowel objectieve feiten (bijvoorbeeld hoge criminaliteit of gevaarlijke infrastructuur) als subjectieve percepties (het gevoel van veiligheid bij mensen in een omgeving). Het begrip is verwant aan veiligheid en risico, en het tegenovergestelde is veilig.

Toepassingsgebieden zijn onder meer de openbare ruimte (straten en pleinen), het transport (wegen en haltes), woningbouw en woonwijken, scholen en werkplekken, en online omgevingen. In beleidscontext wordt gesproken over onveiligheidsgevoelens onder burgers en over werkelijke risico's; beide kunnen afzonderlijk worden gemeten en behandeld. Onveiligheid kan voortkomen uit factoren zoals ontbrekende infrastructuur, slechte verlichting, gebrek aan toezicht, sociale onveiligheid en ongevallenrisico's.

Aanpak en vermindering van onveiligheid richten zich vaak op ruimtelijk ontwerp (bijvoorbeeld principes van CPTED), betere verlichting en onderhoud, buurtpreventie en toezicht, snelle hulpdiensten en maatschappelijke programma's die aandacht geven aan kwetsbare groepen. Beleidsmakelaars streven ernaar om zowel de feitelijke risico's te verlagen als het subjectieve veiligheidsgevoel te vergroten.

Etymologie en gebruik: onveilig is samengesteld uit on- (niet) en veilig. In beleid en onderzoek wordt onveiligheid gezien als een multidimensionaal begrip dat fysieke omstandigheden en sociale factoren omvat. Zie ook onveiligheid, veiligheidsbeleid en criminaliteit.