Ongelijkheid

Ongelijkheid verwijst naar de ongelijke verdeling van hulpbronnen, kansen en macht binnen een samenleving. Het kan verschillende dimensies omvatten, zoals inkomen en rijkdom, onderwijs, gezondheid, juridische en politieke invloed, en geografische verschillen. Ongelijkheid is zowel een structureel fenomeen als een product van economische en sociale processen en kan verschillen tussen landen, regio's en bevolkingsgroepen.

Belangrijke vormen zijn inkomensongelijkheid (verdiensten en transfers), vermogensongelijkheid, onderwijsongelijkheid, gezondheidsongelijkheid, genderongelijkheid, raciale of etnische ongelijkheid, en regionale of stedelijk-landelijke ongelijkheid.

Oorzaken zijn onder meer marktfalen, technologische veranderingen, globalisering, discriminatie, ongelijk toegankelijke onderwijs, schulden en gebrek aan sociale vangnetten. Mechanismen zoals netwerkvaardigheden, productiviteit, en arbeidsmarktkansen versterken vaak aanhoudende verschillen.

Maten en indicatoren: de Gini-coëfficiënt meet inkomensongelijkheid; de Palma-ratio vergelijkt de top 10% met het onderste kwartiel; Theil-index en share-analyses geven verdelingsbeelden. Gezondheids- en onderwijspelingen worden vaak gemeten via levensverwachting, sterftecijfers en testresultaten.

Gevolgen: ongelijkheid kan sociale spanningen, minder economische efficiëntie en minder gelijke kansen voor kinderen veroorzaken. Langdurige ongelijkheid kan de democratische betrokkenheid en sociale cohesie ondermijnen.

Beleid en interventies streven naar eerlijke toegang tot onderwijs, gezondheidszorg en arbeid; fiscale herverdeling, minimumlonen, arbeidsmarktbeleid, kinderopvang en investeringen in regionale ontwikkeling. Effectieve aanpak vereist veerkrachtige instituten en consistente uitvoering.