Onderhoudsdoses

Onderhoudsdoses zijn doseringen die na een initiële laaddosis worden gegeven om de therapeutische plasmaconcentratie van een geneesmiddel te handhaven. Het doel is een stabiele blootstelling die effectief is en binnen het gewenste bereik blijft. Onderhoudsdoses worden toegepast bij medicijnen waarvoor een regelmatige toediening noodzakelijk is om constante effecten te waarborgen.

Farmacokinetiek bepaalt hoe onderhoudsdoses worden berekend. De onderhoudsdosis hangt af van klaring (hoe snel het lichaam het geneesmiddel verwijdert), het distributievolume en de gewenste plasma‐concentratie. Een gangbare regel is Dm = Cl × Css × τ, waarbij Dm de dosis per doseringsinterval is en τ de duur van dat interval. Bij regelmatig gebruik ontstaat na ongeveer vier tot vijf halfwaardetijden een steady state, waarin de concentraties consequent blijven met elke dosering.

Factoren die de onderhoudsdosis beïnvloeden zijn onder meer nier- en leverfunctie, leeftijd, gewicht en medicatie-interacties. Doses variëren vaak tussen personen en kinderen worden soms gewicht- of oppervlakte-gebaseerd berekend. Voor medicijnen met een smalle therapeutische marge is nauwkeurige dosering en regelmatige monitoring essentieel om effectiviteit en veiligheid te waarborgen.

Monitoring en aanpassing: Therapeutic drug monitoring (TDM) kan worden toegepast bij medicijnen zoals antiepileptica en bepaalde antibiotica. Gemeten plasmaspiegels worden gebruikt om dosis of doseringsinterval aan te passen. Bij anticoagulantia kan INR-monitoring de gewenste onderhoudsdosis sturen. Na wijzigingen volgt meestal een controleronde om respons, bijwerkingen en veiligheid opnieuw te beoordelen.