Nietontvankelijkheid

Nietontvankelijkheid is een begrip uit het procesrecht waarmee wordt aangegeven dat een rechtsverzoek niet in behandeling kan worden genomen omdat aan de ontvankelijkheidsvoorwaarden ontbreekt of because van een formeel gebrek. Een rechtbank verklaart een zaak vaak als niet ontvankelijk aan het begin van de procedure of tijdens de procedure wanneer aangetoond wordt dat het verzoek niet voldoet aan de wettelijke eisen. Het begrip geldt in civiele procedures, administratieve beroepen en soms in strafzaken, en draait om de vraag of de procedure formeel hazen geldige gronden heeft om inhoudelijk te worden behandeld.

Veelvoorkomende oorzaken zijn onder meer het ontbreken van procesbelang of actoren die bevoegd zijn om het verzoek te doen, een verkeerde rechtsgang of bevoegde rechter, aanzienlijk verstreken termijnen of andere vormfouten in een beroep, verzoekschrift of dagvaarding. Ook kan niet ontvankelijkheid gelden wanneer een rechtsingang niet open staat voor het aangebrachte belang of wanneer het verzoek in strijd is met de regels voor procederen.

Het gevolg is dat de rechtbank de zaak niet inhoudelijk behandelt en geen uitspraak doet over de feiten of rechten in kwestie. De beslissing tot niet-ontvankelijkverklaring kan op zichzelf onderwerp zijn van hoger beroep of cassatie, afhankelijk van de regels van de betreffende procedure. In sommige gevallen kan een partij het desbetreffende gebrek herstellen en de zaak opnieuw indienen onder de juiste voorwaarden.

Samenvattend: niet-ontvankelijkheid verhindert dat een zaak op inhoud wordt behandeld vanwege formele of inkomenswaardige gronden; de oplossing ligt vaak in een correctie van de procedure of het inzetten van een rechtsmiddel tegen de beslissing.