Nachtelijk

Nachtelijk is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat betrekking heeft op de nacht of op gebeurtenissen die in de nacht plaatsvinden. Het kan worden vertaald als nocturnal of night-time, afhankelijk van de context. Nachtelijk wordt meestal gebruikt in formele, descriptieve of technische teksten, maar kan ook voorkomen in literatuur.

Etymologie en vormgeving: nachtelijk is afgeleid van nacht (de periode van duisternis) met het achtervoegsel -elijk, waarmee een eigenschap of aard wordt aangeduid. Het woord verschijnt vooral vóór zelfstandige naamwoorden naar de betekenis van “toevallig of typerend voor de nacht”.

Gebruik en kenmerken: nachtelijk wordt vaak gebruikt om tijdsgebonden verschijnselen of activiteiten aan te duiden, bijvoorbeeld: nachtelijke uren, nachtelijke dienst, nachtelijk verkeer, nachtelijke onderhoudswerkzaamheden. In deze gevallen geeft nachtelijk aan dat de activiteit of het verschijnsel voorkomt gedurende de nacht. Voor aanscherping van tijd wordt ook vaak de uitdrukking s nachts gebruikt, terwijl nachtelijk meer beschrijvend blijft.

Voor- en nadelen: nachtelijk biedt een nauwkeurige aanduiding van nocturnale omstandigheden, maar in alledaagse spraak komt men vaker uitdrukken zoals ’s nachts of tijdens de nacht tegen. In tekst kan nachtelijk een formelere of poëtische toon geven.

Zie ook: nacht, nocturnaal (nocturnal in andere contexten), nachtelijke uren.