NOxverbindingen

NOxverbindingen is een verzamelnaam voor chemische verbindingen die stikstofoxiden bevatten. In milieukundige en atmosferische context wordt meestal gesproken van stikstofoxide (NO) en stikstofdioxide (NO2), die samen als NOx worden aangeduid. Andere NOx-verbindingen zoals N2O (lachgas) en N2O4 bestaan ook, maar NO en NO2 reageren het meest en spelen de belangrijkste rol in verbranding en luchtverontreiniging.

Deze verbindingen ontstaan vooral bij verbranding van stikstofhoudende brandstoffen bij hoge temperatuur, bijvoorbeeld in motoren en centrales. Natuurlijke bronnen zoals bliksem kunnen eveneens NOx vormen. Het aandeel van NOx in uitstoot wordt bepaald door brandstofsamenstelling, verbrandingstemperatuur en de luchtverhouding. Emissies worden met name gereguleerd en kunnen worden verminderd met geavanceerde verbrandingstechnieken en emissiebeperkende maatregelen in de industrie en transportsector.

Impact: NOx dragen bij aan troposferische ozonvorming en secundaire fijnstof, wat luchtkwaliteit en menselijke gezondheid beïnvloedt. Langdurige blootstelling aan NOx kan ademhalingsproblemen veroorzaken. Daarnaast dragen NOx bij aan zure regen en verzuring van ecosystemen, en ze spelen een rol in smogvorming en klimaatgerelateerde processen.

Chemie in de atmosfeer: NO wordt snel geoxideerd tot NO2; NO2 reageert met water en radicalen om zuren zoals HNO3 te vormen. Verwijdering uit de atmosfeer vindt door natte en droge depositie plaats en via chemische afbraak. Metingen en regelgeving: NOx-concentraties worden uitgedrukt in ppb of µg/m3. Regelgeving beperkt NOx-emissies uit verkeer en industrie. Technieken om NOx te beheersen zijn onder meer schone verbranding, recirculatie van uitlaatgassen (EGR) en selectieve katalytische reductie (SCR).