Marktvolatiliteit

Marktvolatiliteit is de mate waarin de prijzen van financiële instrumenten fluctueren over een bepaalde tijdsperiode. Het wordt vaak uitgedrukt als de volatiliteit van rendementen: hoe sterk de rendementen van aandelen, obligaties, valuta of grondstoffen op en neer gaan. Volatiliteit kan gerealiseerd zijn, gebaseerd op historische prijsschommelingen, of implied, afgeleid uit optiesprijzen en beschouwd als een indicatie van toekomstige bewegingen.

Oorzaken van volatiliteit zijn onder meer macro-economische data, bedrijfsresultaten en geopolitieke gebeurtenissen, evenals beleidsbeslissingen zoals rente- en begrotingsbeleid. Daarnaast spelen liquiteits- en marktstructuurfactoren een rol: veranderingen in liquiditeit, orderflow en algoritmische handel kunnen schommelingen versterken. Onverwachte gebeurtenissen met hoge impact en geruchten kunnen plotselinge prijsbewegingen veroorzaken, vooral in perioden van onzekerheid.

Meetmethoden en indicatoren: veelgebruikte maatstaven zijn de standaarddeviatie van dagelijkse rendementen (geannualiseerd) en historische volatiliteit. Implied volatiliteit wordt afgeleid uit optiesprijzen; de VIX-index is een bekende maatstaf voor de verwachte volatiliteit van de Amerikaanse aandelenmarkt. Volatiliteit vertoont vaak clustering, waarin periodes van hoge bewegingen worden gevolgd door vergelijkbare periodes.

Invloed en toepassingen: volatiliteit beïnvloedt risico, rendement en de kosten van hedging. Beleggers gebruiken volatiliteit om risico te meten, portefeuilles te beschermen en prijzen van afgeleide producten zoals opties te bepalen. Regulering en marktstructuur, waaronder circuitbeperkingen en de rol van market makers, proberen extreme schommelingen te beperken.