Locomotieven

Locomotieven zijn voertuigen op rails die de trekkracht leveren voor treinen. In tegenstelling tot rijtuigen dragen ze de motoren en de aandrijving en kunnen ze een trein voortbewegen, vaak aan het hoofd van een trein van rijtuigen of goederenwagens. Ze worden ingezet voor zowel passagier- als goederentransport en opereren op zowel elektrificeerde als niet-elektrificeerde sporen.

Historisch gezien ontstonden locomotieven in de 19e eeuw met stoom als aandrijving. Stoomlocomotieven boden lange tijd de basis voor de uitbouw van het wereldwijde spoorwegnet. In de 20e eeuw ontwikkelden elektrische locomotieven zich op netwerken met bovenleidingen of derde rails, en bood dieseltechniek een flexibel alternatief op niet-elektrificeerde lijnen. Diesel-elektrische locomotieven, waarbij een dieselmotor een generator aandrijft die elektromotoren voedt, werden wereldwijd de meest gebruikte soort voor goederentransport en langeafstandsverkeer. In moderne systemen komen ook waterstof- en batterij-aangedreven varianten in onderzoek en in beperkte praktijk.

Hoofdtypen zijn: stoomlocomotieven; elektrische locomotieven; diesel-locomotieven (diesel-elektrisch of diesel-mechanisch). Stoomlocomotieven hebben een boiler en cilinders; elektrische locomotieven gebruiken elektromotoren en worden gevoed via bovenleiding of derde rail; diesel-locomotieven combineren een dieselmotor met een generator of directe aandrijving. Veel locomotieven bestaan uit een onderstel met draaistellen (bogies), een motor of motoren en een remsysteem; elektrische varianten hebben daarnaast een pantograaf voor de voeding en de benodigde infrastructuur.

Vandaag worden locomotieven vooral ingezet op hoofdnetten voor zowel passagier- als goederentreinen. Elektrificatie stimuleert het gebruik van elektrische locomotieven, terwijl niet-elektrificeerde trajecten afhankelijk blijven van diesel- of hybride varianten. Toekomstige ontwikkelingen richten zich op verdere efficiëntie, emissiereductie en alternatieve aandrijvingen zoals waterstof.

---