Lewylichaampjes

Lewylichaampjes zijn abnormale eiwitaggregaten die in neuronen voorkomen. Ze vormen een kenmerk van Lewy-lichaampjes-gerelateerde ziekten, zoals de ziekte van Parkinson, dementie met Lewy-lichaampjes (DLB) en Parkinson-dementie. De term eert Fritz Lewy, die deze inclusies in hersenweefsel beschreef. Lewylichaampjes bestaan vooral uit verkeerd gevouwen alfa-synucleïne, met ubiquitine en andere eiwitten, en vormen eosinofiele cytoplasmatische inclusies in getroffen neuronen. Ze komen voor in diverse hersengebieden, van hersenstam tot cortex, en de verdeling is gerelateerd aan de symptomen.

Clinisch gezien verklaren de plaatsing en verspreiding van Lewylichaampjes de combinatie van motorische en cognitieve symptomen: hersenstam en nigrostriatale banen geassocieerd met parkinsonisme; limbische en corticale betrokkenheid met cognitieve achteruitgang, attentieverlies en hallucinaties, vooral bij DLB. Bij DLB is cortex vaak wijdverspreid met vroege cognitieve klachten; bij PDD treden motorische symptomen meestal eerder op dan dementie.

Pathogenese is nog niet volledig bekend, maar abnormale aggregatie en mogelijk prion-achtige verspreiding van alfa-synucleïne spelen een rol. Genetische factoren zoals SNCA-varianten (duplikaties/triplicaties) en GBA-varianten verhogen het risico.

Diagnose is klinisch; bevestiging vereist neuropathologisch onderzoek na overlijden. Lewylichaampjes onderscheiden zich van Lewy-neurieten, die eveneens alfa-synucleïne bevatten in neurale processen. Inzicht in hun werking is belangrijk voor ontwikkelingen van behandelingen die de ziekte kunnen wijzigen.