Klierkanalen

Klierkanalen zijn de ductale structuren van exocriene klieren die secreties van de secretory units afvoeren naar een klierafvoeropening of rechtstreeks naar een lichaamsoppervlak. Ze vormen het ductale systeem waarmee kliersecreties uiteindelijk hun doel bereiken, bijvoorbeeld in de mondholte, op de huid of in het darmlumen. Exocriene klieren kunnen eenvoudige of vertakte (compound) ductsystemen hebben. Binnen veel klieren onderscheiden men segmenten zoals intercalated ducts en gestreepte (striate) ducts, die uitmonden in grotere ducten. De bekleding van de kanalen varieert van eenvoudig kubisch tot cilindrisch epitheel, afhankelijk van het ductsegment; rondom kliercellen bevinden zich vaak myoepitheliale cellen die helpen bij het uitdrijven van secretie.

Functie en kenmerken: klierkanalen transporteren secreties van de secretory units naar de uitgang. In de ducten kannerestitic ionen- en watertransport plaatsvinden, waardoor de samenstelling van de secretie kan veranderen voordat deze aan het oppervlak of in het lumen wordt uitgescheiden. Voorbeelden van klieren met ductale systemen zijn speekselklieren, pijnloze zweetklieren, alvleesklier en melkklieren.

Ontwikkeling en klinische relevantie: ductale structuren ontstaan door vertakkingsdiffentiatie van epitheel tijdens de embryonale ontwikkeling. Blokkades, zoals sialolithiasis in speekselklieren of ductale atresie, kunnen de afvoer van secretie belemmeren. Tumoren kunnen ductale epithelen aantasten en leiden tot veranderingen in secretiebeweging of doorbloeding.

In tegenstelling tot klieren zonder kanalen, end criene klieren, missen klierkanalen en geven ze secrets rechtstreeks af aan de bloedvaten.